Życie duchowe osoby konsekrowanej rodzi postawę apostolstwa, zaś akty życia czynnego - należące również do życia mistycznego – prowadzą do zjednoczenia z Bogiem(10). Priorytetowym zadaniem instytutów życia konsekrowanego w Polsce jest zapewnienie duchowego wsparcia i przewodnictwo wszystkim, którzy o to proszą przynagleni tęsknotą za Bogiem i pragnieniem życia zgodnego z nakazami wiary(11) szczególnie poprzez posługę w: domach rekolekcyjnych, szkołach modlitwy i ewangelizacji, sanktuariach(12). W ten sposób praktykujący rady ewangeliczne w instytutach życia konsekrowanego – należący do życia i świętości Kościoła - zgodnie z celem i duchem instytutu, pomagają w realizacji Jego zbawczej misji(13).

 

 

Osoba konsekrowana otrzymuje konsekrację dla misji w Kościele zgodnie z chryzmatem własnego instytutu; łaskę jedności, dzięki której konsekracja i misja nie są dwoma odrębnymi aspektami jej życia – bez wzajemnego odniesienia - ale są głęboko ze sobą związane. Apostolat wszystkich zakonników polega przede wszystkim na świadectwie ich życia poświęconego Bogu, który to apostolat zobowiązani są wspomagać pokutą i modlitwą(14). Konsekrowani w życiu publicznym objawiają własną wolę dążenia do doskonałości – zgodnie z duchem danego instytutu – poprzez realizację rad ewangelicznych(15). W instytutach nastawionych na kontemplację osoby konsekrowane składają Bogu doskonałą ofiarę chwały, Ludowi Bożemu dodają blasku przez obfite owoce świętości i pobudzają go przykładem oraz przyczyniają się do jego wzrostu dzięki tajemniczej płodności apostolskiej i choćby nawet nagliła konieczność czynnego apostolstwa, członkowie tych instytutów nie mogą być odwoływani do niesienia pomocy w wykonywaniu posług pasterskich(16). Z kolei zaś w instytutach oddanych dziełom apostolskim, działalność apostolska należy do samej ich natury, dlatego całe życie członków powinno być przepojone duchem apostolskim, a cała działalność apostolska nacechowana duchem zakonnym(17).

 

Osoby konsekrowane przez profesję rad ewangelicznych w Polsce na początku trzeciego tysiąclecia pełnią misję apostolską realizując w swoim życiu głoszone przez siebie zasady. Konsekracja zakonna zmierza przede wszystkim do tego, by osoby konsekrowane stanowiły dla świata widzialne świadectwo niezgłębionego Misterium Chrystusa, co domaga się osobistego świadectwa(18). Od odkrycia i przyswojenia sobie przez zakonnika tego, co stanowi jego tożsamość zależy czy osoba poświęcona Bogu stanie się dla świata wiele znaczącym, skutecznym i wiernym świadkiem. Apostolskie świadectwo codzienności wymaga nieustannego nawracania się i przemiany wewnętrznej oraz oznacza wierność inspiracji założycieli i prawodawstwu, wierność charyzmatowi, wierność modlitwie i praktykom ascetycznym, wierność wspólnocie i misji, tzn. wytrwanie na drodze do świętości mimo trudności materialnych i duchowych, jakie niesie codzienne życie. Uświadomienie sobie i realizacja własnej tożsamości – w zakresie indywidualnym, wspólnotowym i instytucjonalnym – jest warunkiem skuteczności świadectwa i pracy apostolskiej. Warunkiem duchowego przewodnictwa osoby konsekrowanej we współczesnym świecie jest autentyczne świadectwo jej życia(19).

 

 

Od początku istnienia zorganizowanych form życia zakonnego wszyscy zakonodawcy oraz władza kościelna zwracali uwagę na życie wspólne, które uważali za istotny element życia zakonnego. Koncepcja życia wspólnego w zakonach na wzór rodziny wywodzi się z tradycji monastycznej, przy czym nie tyle chodzi o odtwarzanie relacji interpersonalnych panujących w rodzinie, lecz o pielęgnowanie wartości cechujących prawdziwą rodzinę chrześcijańską(20). Życie braterskie - właściwe każdemu instytutowi - poprzez które wszyscy członkowie jednoczą się w szczególną jakby rodzinę w Chrystusie, tak powinno być określone, ażeby stawało się dla wszystkich wzajemnym wsparciem w wypełnianiu własnego powołania. Przez braterską zaś wspólnotę zaszczepioną i ugruntowaną w miłości, członkowie winni stać się przykładem powszechnego pojednania w Chrystusie(21). Przełożeni wraz z powierzonymi sobie członkami powinni budować braterską wspólnotę w Chrystusie, w której szuka się i miłuje przede wszystkim Boga(22). Wspólne relacje panujące w zgromadzeniach zakonnych, zaś szczególnie styl odniesień pomiędzy przełożonymi i podwładnymi są bardzo ważnym, codziennym sprawdzianem, na ile ewangeliczne ideały stały się rzeczywistością życia zakonnego. Analiza problemów związanych z życiem zakonnym zawsze powinna uwzględniać jego specyfikę oraz motywy ze względu na które powinno być ono podejmowane. Potrzeba ustawicznego pogłębiania jakości życia wspólnotowego Kościoła i przepajania go duchem braterstwa rodzi podświadome pragnienie uczenia się od zakonników: wzajemnej miłości, szacunku, cierpliwości, przebaczenia i solidarności.

 

Rodzinny wymiar autentycznego życia zakonnego szczególnie wyraża się troską młodszych i zdrowszych o najstarszych i najsłabszych oraz wspieraniem dzieł apostolskich wspólnoty modlitwą i cierpieniem zakonników starszych, chorych - wyłączonych już z aktywności zewnętrznej. Jest to również forma świadectwa i wyraz głębokiej wiary(23). Dla wielu osób konsekrowanych będących u schyłku życia apostolat przybiera formę misji modlitwy i cierpienia, jednak na każdym etapie życia działanie apostolskie pozostaje dziełem zakonnika posłanego w jedności z kościelną misją instytutu. Przejście od deklaracji do spełnienia, od programu do życia, od charyzmatu do codziennej rzeczywistości jest bardzo trudne, więc dokument wyszczególnia tę kwestię jako priorytet apostolski.