Kiedy w rodzinach wielopokoleniowych od czasu do czasu dochodziło do sprzeczki pomiędzy najmłodszymi a najstarszymi, wówczas można było usłyszeć, jak dziadek lub pradziadek używali względem młodszych powiedzenia: „Dzieci i ryby nie mają głosu”.

 

Tymczasem okazuje się, że zarówno dzieci, jak i ryby mają wiele do powiedzenia. Dzisiaj zajmiemy się tymi drugimi. Nawiązując do jednej z piosenek Elektrycznych Gitar, zapytajmy: Co powie ryba?

 

Ryba – zwłaszcza dla chrześcijan – jest symbolem niezwykle wymownym i ma nam w tym wypadku naprawdę wiele do powiedzenia. Szczególnie dla pierwszych chrześcijan był to niesamowicie ważny znak rozpoznawczy, ale i dziś powraca do łask, będąc czytelnym symbolem wyznawców Chrystusa. Obecnie widzimy ją jako element logo stacji telewizyjnej Religia TV, ale jeszcze częściej możemy ją zauważyć na wielu samochodach, których właściciele zwykle znają wymowę tego znaku. A mogą znać ją chociażby dzięki spotkaniom na Polach Lednickich, gdzie tyle razy rozbrzmiewała pieśń: „Śpiewajmy Ichtys”, to znaczy ryba, to znaczy Chrystus, Zbawiciel świata…

 

Jeśli bowiem złożymy w akronim pierwsze litery krótkiego wyznania wiary w Jezusa, wówczas powstanie z nich wyraz Ichtys (gr. ryba).

 

 

Ryba jako ważny znak pojawia się nie tylko w Nowym, ale także w Starym Testamencie.

 

Myślę, że najważniejszym skojarzeniem dla wielu z nas będzie ryba z Księgi proroka Jonasza. Dla niego ryba, która najpierw wiązała się ze śmiertelnym zagrożeniem, stała się ostatecznie ocaleniem (Jon 2). Połknięty Jonasz spędził trzy dni i trzy noce we wnętrzu wielkiej ryby.

 

Ewangelia Mateusza stanowi niesamowite przeniesienie tego znaku na grunt Nowego Testamentu. Oto sam Jezus Chrystus wypowiada znamienne słowa: „Albowiem jak Jonasz był trzy dni i trzy noce we wnętrznościach wielkiej ryby, tak Syn Człowieczy będzie trzy dni i trzy noce w łonie ziemi” (Mt 12,40).

 

 

Już od pierwszych wystąpień Mistrza z Nazaretu ryba zajęła w nich poczesne miejsce. Apostołowie są wybierani ze środowiska rybaków, których Jezus zachęca słowami: „Pójdźcie za Mną, a uczynię was rybakami ludzi” (Mt 4,19). Dalej On sam porównuje królestwo niebieskie do sieci zagarniającej ryby wszelkiego rodzaju (Mt 13, 47-50). Pięknym wydarzeniem jest również rozmnożenie chlebów, a wraz z nimi i ryb (Mt 14,13-19).

 

Także po zmartwychwstaniu Nauczyciel nakazuje uczniom zarzucić sieci. Kiedy dobijają do brzegu, widzą ognisko, a na nim ułożoną rybę i chleb (J 21, 1-14). 

 

 

Już w początkach chrześcijaństwa ryba symbolizowała sakrament chrztu świętego. Skojarzenie to jest niezwykle proste. Wiadomo bowiem, że środowiskiem naturalnym ryby jest woda. Jest ona jednocześnie niezbędną materią potrzebną do chrztu, który włącza człowieka do wielkiej wspólnoty chrześcijan.

 

Jeśli przyjrzymy się wielu arcydziełom przedstawiającym Ostatnią Wieczerzę, zobaczymy, że obok chleba i wina umieszczano także rybę, stąd jest ona uważana również za symbol Eucharystii.

 

 

Czytając „Quo vadis”, widzimy w pewnym momencie Ligię, która kreśli na piasku rybę. Dla chrześcijan był to bowiem znak rozpoznawczy, niosący tak wiele treści, które zostały zasygnalizowane nieco wyżej. Symbol ten możemy również znaleźć na ścianach rzymskich katakumb.

 

Chronologicznie rzecz ujmując, trzeba powiedzieć, że ryba była używana jako symbol chrześcijaństwa jeszcze wcześniej niż krzyż, który zaczęto otaczać szczególną czcią w IV wieku.

 

 

Gdzie jeszcze odnajdujemy symbol ryby? Używany od XIII wieku przez następców świętego Piotra, a obecnie przez Papieża Franciszka, złoty sygnet jest także niezwykłym znakiem, na którym wygrawerowany został cudowny połów ryb, w którym uczestniczył święty Piotr. Warto wspomnieć, że każdy papież otrzymuje nowy pierścień z wygrawerowanym imieniem, natomiast pierścień poprzednika powinien zostać zniszczony.