Nieodłącznym elementem wzrastania jest bolesne przycinanie gałęzi, cierpienie zadawane własnemu egoizmowi. Dlatego młody człowiek się buntuje, dlatego ucieka i jest czasem niemiły, a nawet okrutny. Jeśli nie będzie cierpiał za młodu, to w przyszłości wielu będzie cierpiało przez niego. Nigdy nie dorośnie, pozostając na zawsze dzieckiem w za dużym ciele. To on, bawiąc się w wojnę, będzie zabijał naprawdę. Podstawiając nogę koledze, któremu się lepiej powodzi, zniszczy człowieka. Szybko wyrośnie, krótko będzie triumfował i zwali się z hukiem, obwiniając o swój los Boga i ludzi. Tylko chwasty rosną szybko, wartościowy człowiek rodzi się w bólach. Błogosławieni rodzice i wychowawcy, którzy potrafią z cierpliwą miłością asystować przy tych narodzinach.

 

 

Zanim kiedykolwiek pomyślisz, że twój wychowanek powinien się nawrócić, zanim zaczniesz go przekonywać, że Bóg jest miłością, najpierw zainteresuj się tym, co on sam ma do powiedzenia.

 

Nieodłącznym elementem wychowania jest słuchanie drugiego człowieka, pragnienie głębszego zrozumienia go i poznania. W dialogu z nastolatkiem przede wszystkim pytaj i słuchaj. Jeden z moich przyjaciół zapraszany przez uczniów szkół średnich na godzinne spotkania, wraca z nich z plikiem kartek, a każda z tych kartek mówi o problemie, o tragedii każdego z tych młodych ludzi. Piszą na nich to, czego do tej pory nikomu nie powiedzieli: „Nienawidzę ojca, bo nigdy go nie ma w domu”; „Zostałam zgwałcona przez starszego brata”; „Nie mogę sobie poradzić z nałogiem, jestem uzależniony od alkoholu”; „Moja matka powiedziała mi, że mnie nie kocha”; „Nie mogę dogadać się z moją siostrą”; „Chciałbym z kimś dorosłym porozmawiać o moich problemach ze szkołą”; „Chodzę do łóżka ze starszymi ode mnie facetami, wszyscy się ze mnie śmieją, chcę z tym skończyć — proszę o pomoc”; „Raz ukradłem i rodzice na zawsze stracili do mnie zaufanie. Nie chce mi się żyć”; „Moja mama jest alkoholiczką i żałuje, że mnie urodziła — zaczęłam ćpać, aby o tym zapomnieć”; „Ludzie za dużo ode mnie wymagają, nie mogę już tego wytrzymać i myślę o śmierci”.

 

Przytaczanie młodym, nieszczęśliwym ludziom radosnych świadectw osób nawróconych do Jezusa, często wzbudza ich zazdrość. Czasem pozwala im zapomnieć o problemach, jednak nie goi ran. Wręcz przeciwnie — pogłębia ich nienawiść do siebie.

 

Najbardziej wzruszające świadectwo osobistego nawrócenia, gdy mówimy je od siebie, a nie z Bożej inspiracji, może przynieść odwrotny skutek. Słuchający dojdzie do wniosku, że takie rzeczy przytrafiają się tylko takim jak ty, osobom wybranym, świętym. W jego życiu nic takiego nie może się zdarzyć. Dlatego też, gdy opowiadasz innym o cudach, jakie Bóg zdziałał w twoim życiu, bądź autentyczny, mów krótko i nie nadużywaj takich słów, jak: miłość, szczęście, nawrócenie... Przytaczaj fakty. Prosto i zwięźle. O tym, co przeżyłeś i czego doświadczasz, mów przykładami, a nie językiem teologii czy liturgii. A gdy skończysz mówić, zabierz ze sobą słuchaczy do miejsca, w którym żyjesz i pracujesz. Niech sami się przekonają o owocach twego nawrócenia. Młodzi ludzie przyjmą Jezusa, który usiądzie obok nich, a nie tego, który spogląda na nich z góry Tabor. Chcą Mu wyznać, że sobie nie radzą, że pragną czegoś, czego im świat dać nie może.

 

 

W minionym dziesięcioleciu byliśmy świadkami reformy w świecie edukacji i usilnych poszukiwań nowych metod wychowawczych. Niestety zbyt często starania te stanowiły zaledwie płytką odpowiedź na głębokie wyzwania rzeczywistości nacechowanej nieprawdopodobnym natężeniem ludzkiego bólu i cierpienia. Zaczynam coraz bardziej zdawać sobie sprawę, że za bardzo skoncentrowaliśmy się na technikach nauczania, zaniedbując pedagogiczną troskę o ucznia. Motywacja do poznawania świata nie wypływa jedynie z ciekawości czy z chęci zapanowania nad nim, ale także, a może przede wszystkim, ze współczucia i miłości.

 

By stać się dla kogoś autorytetem, nie trzeba być doskonałym. Jedyną drogą do zbudowania własnego autorytetu jest autentyczna więź nacechowana troską. W pracy pedagoga musi być miejsce na wsłuchiwanie się w cierpienie i głębokie pragnienia młodego człowieka oraz na takie wychowywanie uczniów, które uzdolni ich do głębokiej troski o innych. Należałoby program nauczania rozbudować raczej wokół zagadnień troski o siebie nawzajem i o otaczający nas świat niż wokół tradycyjnych przedmiotów. Czyż historia i literatura nie jest bardziej pasjonująca, gdy zamiast o pomnikach rozmawia się o ludziach, o ich bólach i pragnieniach?