Bóg osiąga swoje cele

Historia patriarchów, którą rozpoczyna biblijne opowiadanie o Abrahamie, i która jest kontynuowana w dalszych rozdziałach Księgi Rodzaju, przedstawia nam dzieje jednej rodziny, stanowiącej początek narodu wybranego. Historia ta kładzie przede wszystkim nacisk na linię wybrania. Zapewnia ona przewodnictwo w rozrastającej się rodzinie i dziedziczenie Bożych obietnic.

Abraham bardzo długo nie posiada potomka, gdyż jego żona Sara jest bezpłodna. Zgodnie z panującymi wówczas zwyczajami daje ona Abrahamowi swoją niewolnicę Hagar, aby z niej otrzymać potomstwo. Zrodzony ze związku Abrahama z Hagar syn, Izmael, musi jednak ustąpić miejsca Izaakowi, którego Sara w nadzwyczajny sposób rodzi Abrahamowi. Izaak jest wybrany przez Boga na spadkobiercę Abrahama.

Izaak ma dwu synów bliźniaków. Pierwszy rodzi się Ezaw i jemu powinno przynależeć dziedziczenie wybrania i obietnic. Jednak sprytny i bezwzględny Jakub, który jako drugi wychodzi z łona matki, zagarnia wszystkie przywileje. Pismo Święte pokazuje w tym przypadku, że linia wybrania nie odpowiada linii fizycznego pierworództwa. Ostatecznie Ezaw odchodzi i staje się praojcem licznego ludu, a naród wybrany będzie pochodził od Jakuba.

Jakub ukazany jest jako mąż dwu sióstr, Lei i Racheli, które współzawodniczą ze sobą, aby dać Jakubowi liczne potomstwo i znaleźć uznanie w jego oczach. W tym zmaganiu zwycięża narzucona Jakubowi i wyraźnie przez niego nielubiana Lea. Rachela ucieka się do praktyki podstawiania mężowi swej niewolnicy, co potem czyni także Lea. W końcu Rachela daje Jakubowi dwu osobiście zrodzonych synów. W wyniku zmagań sióstr Jakub ma dwunastu synów, zrodzonych z czterech kobiet, a do dwu z nich przynależących, bowiem niewolnica rodziła dziecko dla swej pani.
Wśród synów Jakuba istnieją zatargi, których przyczyną jest szczególne faworyzowanie przez ojca synów ukochanej Racheli. Tarcia doprowadzają do sprzedania przez braci wędrownym kupcom jednego z synów Racheli, Józefa. Józef dostaje się do Egiptu. Nagabywany przez żonę swego pana do uczynków lubieżnych, Józef stanowczo odmawia i przez zawiedzioną kobietę zostaje fałszywie oskarżony. Skutkiem tego dostaje się do więzienia, z którego wychodzi, aby objaśnić sen faraona i zostaje wysokim urzędnikiem w Egipcie.

Wszystkie doświadczenia Józefa pozwalają mu sprowadzić całą rodzinę do Egiptu i w ten sposób uratować od głodu. Rodzina Jakuba znajduje w Egipcie warunki do dalszego rozwoju, a Józef traktowany jest jako pierworodny, któremu należy się podwójne dziedzictwo. Stąd od niego będą pochodzić dwa najprężniejsze pokolenia izraelskie: Efraima i Manassesa.

Natomiast umierający Jakub szczególny wybór zapowie pokoleniu Judy, z którego wyjdzie przyszły władca mesjański.

W opowiedzianych tu w wielkim skrócie dziejach patriarchów dokonuje się wiele wydarzeń, wiele z nich odpowiada panującym wówczas zwyczajom, których etyczna wartość zostanie później zakwestionowana; pojawiają się także nieetyczne postępowania, jak na przykład podstęp, przez który Jakub zdobywa dziedziczenie linii wybraństwa.

Mimo zastrzeżeń cała historia poucza, że Bóg, który nie łamie ludzkiej wolności, potrafi pomimo wszystko osiągnąć swoje cele. Na tych krzywych ludzkich drogach kreśli proste drogi swoich planów, którym ostatecznie wszystko musi służyć. W zagmatwanych sytuacjach współczesności mamy się nauczyć odczytywać Boże panowanie. Temu panowaniu starajmy się odpowiedzieć uszanowaniem i wypełnianiem Bożej woli.