Normy oceny moralnej

Katechizm Kościoła Katolickiego (KKK 1950) przypomina:
Prawo moralne jest dziełem Mądrości Bożej. Można je określić, w sensie biblijnym, jako ojcowskie pouczenie, pedagogię Bożą. Wyznacza ono człowiekowi drogi, zasady postępowania, które prowadzą do obiecanego szczęścia; zakazuje dróg do zła, które odwraca od Boga i Jego miłości. Jest stałe w swoich przykazaniach i zarazem godne miłości w swoich
obietnicach.

Na życie człowieka składa się szereg gestów, czynów, działań podejmowanych bardziej lub mniej świadomie. Różne sytuacje "zadawane" nam przez życie domagają się od nas określonej postawy, przyjęcia odpowiedniej pozy lub zachowania konwenansów. W tym gąszczu ludzkich zachowań rodzą się ciągle w nas pytania: co jest dobre, a co jest złe? Są to pytania pilne i ważne. Nie możemy przed nimi uciec. Wszelkie wypowiedzi zawierające orzeczniki takie, jak "dobry" i "zły" oraz ich pochodne ("wstrętne", "pouczające", "budujące", "obrzydliwe" itp.), są tzw. ocenami. Są niezwykle ważne dla etyki, podobnie jak tzw. normy - reguły, przepisy, mające charakter projektujący ludzkie zachowania. Normy wiążą się ze słowami "powinien" czy "powinno się", które brzmią doradczo. Zasadniczo nie są prawdami czy fałszami , gdyż nie są zdaniami oznajmującymi. Niepodobna jest więc je uzasadniać, w sensie okazywania prawdziwości, ani obalać. Można jedną z nich uzasadniać przez drugą, przy czym za naczelną uznaje się zazwyczaj imperatyw kategoryczny I. Kanta: "Postępuj według takiej zasady, którą byś mógł chcieć uczynić prawem ogólnym" - "Nie czyń drugiemu tego, co tobie niemiłe"[15].

W konkretnych sytuacjach oceny i normy służą do rozstrzygania prostych pozornie wątpliwości: ukraść czy być wiernym, głodować

[15] Por. M. Ossowska, Podstawy nauki o moralności, PWN, Warszawa 1966, s. 48-70, 126-153.